14:54 | 01.Aralık.2022
Rusya-Ukrayna
savaşı sadece krizleri değil uluslararası ilişkiler tarihine geçecek kararları
da beraberinde getiriyor. Rusya΄ya yönelik yaptırımlar, ambargo uygulanan
Venezuela petrolünü yeniden masaya getirdi. Uzmanlara göre ABD Suudi
Arabistan΄ı cezalandırmak için bu adımı attı. Ayrıca Washington yönetimler
üzerinde de eski gücüne sahip değil.
Rusya-Ukrayna savaşının getirdiği
krizlerin yanı sıra öngörülemeyen jeopolitik gelişmeler de gündemde. Soğuk
savaşın ardından büyük güçler arasında yeniden kutuplaşma hissedilirken
diplomasi trafiği de buna göre şekilleniyor.
Savaş nedeniyle Rusya’ya uygulanan enerji yaptırımları,
Avrupa ve ABD’de geçmiş politikaları sorgulatıyor. Zira, son yıllarda ABD ile
ilişkilerinde ciddi sorunlar yaşayan ülkelerin Washington nezdindeki konumları
ve değerlerinde gözle görülür bir artış gözlemleniyor.
ABD’nin bu geri adım
politikasında Venezuela ve İran ise
dikkat çekici iki ülke. Rusya’ya uygulanan ambargoların ardından, ABD’nin bu
ülkelere yeşil ışık yakması Washington’ın diplomasi alışkanlıklarında eski
gücünü sorgulatıyor.
Maduro aleyhine seçim desteği
ABD 2019 yılında Venezuela’daki
siyasi krizde Nicolas Maduro΄nun istifasını isteyerek kendisini başkan ilan
eden Juan Guaido΄yu desteklemişti. Hatta ülke aleyhine Guadio lehine politika
izlemişti.
Maduro, o dönem ülkedeki darbe girişimi
için yaptığı konuşmada Guadio için “kukla” ifadesini kullanarak, “Miraflores
Sarayı΄na asla kukla bir başkan getiremeyecekler" diyerek ABD’yi işaret
etmişti.
Yaşanan enerji krizinin çözümü
olarak ABD’nin o zaman yıkmaya çalıştığı Venezuela hükümetiyle petrol anlaşması
için adım atması ise ABD’nin havlu attığına yönelik yorumları beraberinde
getirdi.
ABD’li Chevron enerji
şirketi Venezuela΄da
Bu anlamda en önemli gelişme ise
ABD’li Chevron enerji şirketi ile Venezuela’nın tekrar anlaşma yapması oldu. Bu
anlaşmayı Venezuela Petrol Bakanı Tareck El Aissami, Twitter hesabından
duyurdu.
Ülkenin ekim ayında günde 717 bin
varil petrol ürettiğini hatırlatan Aissami, hükümet olarak bunun hedeflerinin
çok altında olduğunu ve anlaşmadan sonra yıl sonunda günde 2 milyon varil
petrol üretimine ulaşmak istediklerini anlattı.
Venezuela, ABD’nin yaptırımlarından
önce günlük petrol üretiminde 3,2 milyon varile kadar çıkıyordu. Ambargo
sonrası 2020 yılında bu üretim günlük 1 milyon varilin altına kadar indi.
ABD’nin değişen siyasi
manevrasını TRT Haber
Editörü Mehmet Kancı ile konuştuk…
Mehmet Kancı, ABD ile Venezuela
arasındaki husumetin dayandığı yıllara dikkati çekiyor önce. Ardından
Washington yönetiminin son adımıyla bir anlamda da barış mesajı verdiğini
belirtiyor.
“ABD ile Venezuela arasında Hugo
Chavez’in iktidara geldiği 1999 yılından bu yana bir nevi kan davası düzeyinde
süren çekişme halefi Nicholas Maduro döneminde, alternatif bir devlet
başkanının Washington tarafından tanınması boyutuna kadar ulaşmıştı. Ancak
geçen hafta uluslararası konjonktür, Washington yönetimini bir nevi ateşkes
sayılabilecek bir karar almaya yöneltti.”
"ABD΄nin eski usul metotları
artık dünyaya işlemiyor"
ABD, Maduro yönetimine uygulanan
ambargoları hafifletti. Ardından da Chevron enerji şirketine Venezuela’ya
yatırımları geri çekme izni verildi. Kancı, masaya geri dönen Venezuela’nın
Beyaz Saray’ın eski usul metotlarının artık dünyaya işlemediğinin de kanıtı
olduğunu gösterdiğini söylüyor:
“Dünyanın kanıtlanmış en büyük
petrol rezervlerine sahip ve çıkardığı petrol kalitesi nedeniyle İran gibi
vazgeçilmez bir pozisyonda olan Venezuela böylece müzakere masasına geri döndü.
Aslında 2018 yılından bugüne ABD ile Venezuela arasında süren mücadele, Beyaz
Saray’ın eski usul metotlarının artık dünyaya işlemediğinin de kanıtı oldu.”
Kancı, Venezuela’da 2018
yılında düzenlenen devlet başkanlığı seçiminin, ABD’nin 20’nci yüzyıldan
kalma metotlarla devlet başkanını değiştirme ve tayin etme metotlarıyla
bezendiğini belirtiyor.
“Askeri darbe girişimi, suikast
teşebbüsü, renkli darbe denemesi ve kontr-gerilla yapıları ile silahlı bir
ayaklanma başlatma girişimlerinin tamamının yürürlüğe konmasına rağmen Maduro
geri adım atmadı.”
Maduro iktidardan inmedi
2019 yılının ilk günlerinde ABD
yönetimi işi muhalefet lideri Juan Guaido’yu Venezuela’nın devlet başkanı
olarak tanımaya kadar götürdü. Peki bu süreci Beyaz Saray’da yönlendiren isim
kimdi?
Dönemin ABD Başkanı Trump’ın
Ulusal Güvenlik Danışmanlığı görevine getirdiği, tam anlamıyla Soğuk Savaş yıllarının
artığı olarak tanımlanabilecek bir bürokrat: John Bolton.
Kancı, Bolton’ın ABD’nin dış
politikası için sıkıntılar yaratan adımları nedeniyle Trump tarafından görevden
alındığının da altını çiziyor.
“Irak’ın işgal sürecinde de
önemli rol oynayan Bolton, 2018 yılının Nisan ayından 2019 yılının Eylül ayına
kadar süren görevi sırasında ABD’nin dış politikasında uzun vadeli sıkıntılar
yaratacak icraatları ile gündeme geldi. Bu dosyalardan biri de Venezuela oldu.
Nitekim Trump, fikir ayrılıklarını gerekçe göstererek Bolton’u görevden aldı.
Aradan geçen 3 yılda uygulanan yaptırımlar Venezuela’yı ciddi bir ekonomik ve
sosyal krize sürüklese de Maduro’yu iktidardan etmedi.”
Rusya krizi fırsata çevirdi
ABD-Venezuela ilişkilerindeki
bozulma Rusya için
bir fırsat oldu. Kancı, Rusya’nın bu durumu kendi yararına çevirdiğini, Latin
Amerika’da nükleer silah taşıma kapasitesine sahip stratejik bombardıman
uçaklarını konuşlandıracak bir üs bulduğunu belirtiyor.
ABD’nin politikası değişti
Kancı, ABD Başkanı Joe Biden döneminde
ABD politikasının değiştiğine de dikkati çekiyor.
“Nitekim 2021 yılının Mart ayında
Beyaz Saray’da yeni hükümet göreve geldiğinde ABD Dışişleri Bakanı Blinken,
yabancı ülkelerde askeri darbe yaptırmak, renkli devrimler kurgulamak gibi
metotları artık uygulamayacaklarını ilan etti. ABD, yabancı ülkelerdeki
yönetimleri devirmekten vazgeçmiyordu sadece yöntem değişikliğine gidiyordu.
İşte Biden yönetiminin bu
yaklaşım farkı, Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC ülkelerinin
ABD’den bağımsız olarak üretim kotaları belirleme hamlesi Venezuela’nın önünü
açtı.”
“Suudi Arabistan’ı cezalandırmak
için Venezuela kartı”
ABD’nin bu tutumu Venezuela için
krizden çıkmayı sağlayacak önemli bir adım. Zira, Venezuela ambargolar
nedeniyle petrol üretim potansiyelinin çok altında. Kancı, Venezuela gelişmesinin
bir diğer göstergesi olarak da ABD’nin yönetimleri değiştirmek için eski
gücünde olmadığı yorumunu yapıyor.
“ABD hem kendisinin hem
Avrupa’nın enerji ihtiyacını karşılamak hem de Suudi Arabistan’ı cezalandırmak
için Venezuela kartını yeniden masaya sürdü. Venezuela yaptırımların
hafifletilmesiyle beraber şu sıralarda günlük 700 bin varil civarında olan
petrol üretimini 2 milyon varil hedefine ulaştırmayı başarırsa içerisinde
bulunduğu ekonomik krizi aşma yönünde önemli bir ilerleme sağlayacak.
Ama daha önemlisi, Venezuela
örneği ile ABD’nin 1970 ve 1980’lerde olduğu gibi gerek Latin Amerika’da gerek
dünyanın diğer kıtalarında yönetimleri değiştirmek için eski gücüne sahip
olmadığı ispatlandı.”
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 18 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |