16:19 | 04.Aralık.2022
Avrupa Birliği΄nin (AB)
Rusya΄dan deniz yoluyla ham petrol ithalatına yönelik yaptırımları için geri
sayım başlarken, yaptırımların yürürlüğe girmesiyle günlük 1,1 milyon varil Rus
petrolünün küresel piyasalarda alıcı bulamayabileceği değerlendiriliyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı΄nın başladığı şubat ayının hemen öncesinde
Rusya΄dan günlük ortalama 2,4 milyon varil ham petrol ve
1,4 milyon varil petrol ürünleri ithal eden AB, 3 Haziran΄da Rusya΄dan deniz
yoluyla ham petrol ve petrol ürünleri ithalatını durdurma kararı aldı.
Rus petrolünün üçüncü ülkelere taşınmasına da kısıtlamalar getiren
yaptırımlar, pazartesi günü Rusya΄dan deniz yoluyla ham petrol ithalatının
yasaklanmasıyla devreye girecek. AB, Rusya΄dan petrol ürünü tedarikini ise 5
Şubat itibarıyla sonlandıracak.
Avrupa΄nın içinde bulunduğu enerji krizini
daha da derinleştireceği değerlendirilen yaptırım kararı kapsamında, Macaristan,
Slovakya ve Çekya gibi denize kıyısı olmayan ve boru hattıyla alım
yapan ülkelere geçici süreyle istisna uygulanacak. Bu ülkeler Rusya΄dan
Avrupa΄ya petrol taşıyan Druzhba boru hattıyla petrol almaya devam edecek,
ancak aldıkları petrolü diğer üye ülkelere veya üçüncü taraflara satamayacak.
Rafinerileri yalnızca Rus ham petrolünü alacak şekilde tasarlanan
Bulgaristan, 2024΄ün sonuna kadar Rusya΄dan deniz yoluyla ham petrol ve petrol
ürünleri ithal edebilecek. Hırvatistan ise
rafinerilerin yakıt üretme süreçlerinde kullandığı bir yakıt türü olan vakum
gazı (VGO) ithalatını 2023΄ün sonuna kadar sürdürebilecek.
Almanya ve
Polonya΄nın tanınan muafiyete rağmen Druzhba petrol boru hattı üzerinden
ithalatını gönüllü olarak durdurmasıyla, yaptırımların AB΄nin Rusya΄dan petrol
ithalatını büyük oranda azaltacağı hesaplanıyor.
Söz konusu yaptırımlara ek olarak, AB ve
G7 ülkelerinin deniz yoluyla taşınan Rus petrolüne varil başına 60 dolar tavan
fiyat uygulamasının da aynı gün devreye girmesi bekleniyor.
Ayrıca, 2 ayda bir yeniden değerlendirecek tavan fiyata ilave olarak
yeni bir fiyat sınırlama mekanizması kurulması da söz konusu olacak. Mekanizma,
Rus petrolü için tavan fiyatın dünya piyasası fiyatlarının yüzde 5 altında
tutulmasını sağlayacak.
AB yaptırımları, Rus petrolünü taşıyan gemilere nakliye, sigorta,
reasürans ve aracılık hizmeti sunulmasını da yasaklıyor. Petrol taşımacılığı
sektörüne bu hizmeti veren şirketlerin çoğunun yaptırımlara taraf Avrupa
ülkelerinde veya İngiltere΄de bulunduğu hesaba katıldığında, yaptırımlarla
Rusya΄nın petrol ticaretinde hareket alanının kısıtlanması hedefleniyor.
Tavan fiyat uygulaması ise Rus petrolünün belirlenen fiyattan daha
düşük bir seviyede satılmadığı durumlarda, G7 ve AB ülkelerindeki sigorta
şirketlerinin taşınan bu petrole söz konusu hizmetlerin sunulmasına engel
oluyor.
Norveç merkezli
bağımsız araştırma kuruluşu Rystad Energy΄ye göre, Rus petrolüne
yönelik yaptırımlar tam olarak uygulandığı takdirde, Ocak 2023 itibarıyla
yalnızca günlük 600 bin varillik Rus petrolünün AB΄ye ulaşacağı tahmin
ediliyor.
"Tavan fiyat uygulaması gerçeklikten uzak bir halkla ilişkiler
çabası"
Energy Intelligence Group Petrol Piyasaları Ekonomisti Julien
Mathonniere, AA muhabirine, yaptırımların Rus petrol sektörüne ve ekonomisine
΄zarar vereceği΄ konusunda şüphelerinin bulunduğunu söyledi.
Mathonniere, "Paradoks şu ki, yaptırımlar Avrupa΄ya Rusya΄dan daha
çok zarar verebilir. Çünkü Avrupa΄nın dizel bağımlılığı
sorunu var. Bu dizel talebinin yüzde 25΄ini ithal etmesi gerekiyor. Bunun
yarısı da Rusya΄dan geliyordu. Buna ek olarak, orta distilat açısından zengin
Ural kaynaklı Rus ham petrolü, dizel üretmek için ideal ve bunun yerine
koyacağınız başka bir ham petrol bu verime ulaşamaz." diye konuştu.
Rusya΄nın gelirini ortadan kaldıracak gerçek bir çabanın ortaya
konulmadığına dikkati çeken Mathonniere, "Bazı petrol yatırımcılarına
göre, tavan fiyat uygulaması gerçeklikten uzak bir halkla ilişkiler çabası ve
bunun yaratacağı tek etki de Rusya΄nın ham petrolünü satmayı reddetmesi
olabilir" değerlendirmesinde bulundu.
Rus petrolüne alternatifler çeşitli endişeleri de beraberinde getiriyor
Mathonniere, Avrupa΄nın Rus Ural petrolünden boşalan yeri çoktan
doldurduğunu belirterek, "Yalnızca Lukoil΄in İtalya΄daki ISAB rafinerisi
gibi Rusya΄nın sahip olduğu Avrupa rafinerileri AB yasağından muaf veya AB
dışında deniz yoluyla taşınan Ural petrolünü satın almaya devam ediyor"
bilgisini paylaştı.
Avrupalı rafinerilerin deniz yoluyla tedarik edilen günlük yaklaşık 750
bin Rus Ural petrolünü ekimde Norveç, Irak ve ABD ile
ikame ettiğini kaydeden Mathonniere, "Avrupa ülkelerinin Rusya’ya
alternatif ham petrol tedarikçisi listesinde Norveç ilk sırayı alırken, onu
Irak ve ABD takip ediyor. Kompleks rafineriler için ise diğer tedarikçilere
geçiş beklenenden daha hızlı oldu" diye konuştu.
Mathonniere, diğer potansiyel tedarikçilere de değinerek, şu ifadeleri
kullandı:
"Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, yeterli ham petrol
kaynağına sahip diğer potansiyel tedarikçiler arasında yer alıyor. Ancak bu
ülkeler, petrolü seçili alıcı ülkelere ve sadece uzun vadeli kontratlarla
satıyor. Öte yandan, Norveç, Kuzey Irak, Brezilya ve
Guyana, spot alım noktasında Avrupa’nın alternatif tedarikçi listesine
girebilecek yerler arasında."
Rus Ural petrolünün Avrupa΄nın elindeki en hızlı erişilebilir kaynak
olduğuna ve nakliyeden 10-15 gün önce satın alınabilmesinden ötürü rafinerilere
esneklik sağladığına dikkati çeken Mathonniere, "AB΄nin ihtiyaç duyduğu
ham petrolü sağlayabilecek piyasa, nakliye akışları açısından daha az verimli
hale geldi. Ham petrolü tedarik etmek için artık çok daha uzak mesafelere
gitmeniz gerekiyor" dedi.
Yaptırımlar, Rus ham petrol ticaret rotalarında
kaymalara sebep olacak
Yaptırımların Rus petrol ticaretine etkisine de dikkati çeken
Mathonniere, "Rusya AB üyesi olmayan alıcılara artık daha fazla petrol
satmakta zorlanacak. Bu, günlük yaklaşık 7,5 milyon varil ham petrol ve petrol
ürünü ihracatının bir kısmının 2023΄te tehlikeye girebileceği anlamına geliyor.
Energy Intelligence, AB ham petrol yasağının 5 Aralık΄ta yürürlüğe girmesinden
sonra, günlük 1,1 milyon varil Rus petrolünün küresel olarak alıcı
bulamayacağını tahmin ediyor. Piyasa tahminleri de bu yönde" bilgisini paylaştı.
Mathonniere, şimdiye kadar yalnızca Çin, Hindistan ve
Türkiye’nin indirimli Rus ham petrolü alımlarını büyük ölçüde artırdığını ve
böylece Rusya΄nın en büyük alıcıları haline geldiğini söyledi.
AB yaptırımlarının Rus ham petrol ticaret rotalarında kaymalara sebep
olacağının da altını çizen Mathonniere, Türkiye, Hindistan ve Çin gibi
alternatif alıcıların daha ne kadar Rus ham petrolü alabileceği konusunun
belirsizliğini koruduğunu ifade etti.
Rusya΄nın petrol satışını durdurması fiyatları yükseltebilir
Petrol ve doğal gaz şirketi Mazarine Enerji΄nin Finanstan Sorumlu Üst
Düzey Yöneticisi (CFO) Valery Konyushenko da yaptırım ve kısıtlamalar
karşısında Rusya΄nın muhtemel tepkisine ilişkin farklı senaryolara dikkat
çekti.
Konyushenko, Rusya΄nın daha önce açıkladığı gibi yaptırımlara taraf
ülkelere petrol satışını tamamen kesebileceğinin altını çizerek, şu
değerlendirmede bulundu:
"Rusya΄nın nasıl bir tepki vereceğini tahmin etmek zor. Ancak, eğer Rusya söz konusu ülkelere petrol sevkiyatını tamamen durdurursa üretimini de azalacaktır. Bu da piyasaya daha az petrol sürüleceği ve fiyatların yükseleceği anlamına geliyor. Rusya’nın bu ülkelere petrol sevkiyatına devam ettiği bir senaryoda piyasa dengede kalacaktır. Benim öngörülerime göre Rusya bu yaptırımlara boyun eğmektense üretimini azaltmayı tercih edecek."
trthaber.com
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 20 | 6 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |