AKARYAKIT KAÇAKÇILIĞI İLE MÜCADELEDE GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALIYETLER ÜLKE AÇISINDAN ÖNEMİ
 

Günümüzde tüm ülkelerin ihtiyaçlarının temelini teşkil eden enerji ihtiyacı şüphesiz ülkemiz içinde büyük önem arz etmektedir. Ülkemiz enerji ihtiyacının büyük bir kısmını teşkil eden ve yılda yaklaşık 17 milyon tonluk kullanım kapasitesi ve Milyarlarca Dolarlık vergi getirisi olan petrol ve petrol ürünlerinin kaçakçılığının da ülke ekonomisine aynı büyüklükte zarar verdiği tartışılmaz bir gerçektir.

 Akaryakıt Kaçakçılığı ile mücadelede çok sayıda mevzuat metninin bulunması ve gerekse çok sayıda kurum ve kuruluşa görev verilmesi, suçla mücadelede kurumlar arası bilgi değişimi ve koordinasyonu zorunlu hale getirmektedir. Dolayısıyla kurumların düzenlediği her türlü tebliğ ve işlemlerin, şirket, ithalat, ihracat ve gemilere ait her türlü bilgi-belgenin ve özellikle istihbaratın paylaşılmasının suçla mücadelede etkin rol oynayacağı değerlendirilmektedir

İMZALANAN PROTOKOL

Akaryakıt kaçakçılığı ile etkin mücadele edebilmek, yurtiçinde pazarlanan petrol ve madeni yağların denetimlerinin yapılması, ulusal marker kontrolünün yapılması, akaryakıt bayii depolama tesisi rafineri ile taşıma araçlarından usulüne uygun olarak numune alınması, alınan numunelerin EPDK tarafından belirlenen akredite laboratuarlara teslimi ile piyasada faaliyet gösteren firmaların lisans kontrolü işlemlerinin yapılması amacıyla 14.06.2005 tarihinde EPDK ile İçişleri Bakanlığımız (Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı) arasında “Petrol Piyasasında Yapılacak İşbirliği protokolü” 14.06.2006 tarihinde üretiminde akaryakıt harici petrol ürünleri (solvent, baz yağ) kullanan firmaların denetimi ve LPG sektöründe faaliyet gösteren bayilerin denetimini de kapsayacak şekilde genişletilerek yenilenmiştir.

Söz konusu protokol ile Akaryakıt sektöründe faaliyet gösteren hemen hemen bütün firmaların denetimleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu adına Emniyet Genel Müdürlüğümüz ve ilgili diğer kurumlar tarafından gerçekleştirilmiştir.

Emniyet Genel Müdürlüğümüz görevlilerince yapılan denetimler neticesinde;

2005 YILI DENETİMLERİ

Türkiye genelinde polis bölgesinde 5551 adet akaryakıt istasyonu denetlenmiş ve yapılan ilk denetimler neticesinde lisansız faaliyet gösterdiği tespit edilen 401 adet akaryakıt istasyonu mühürlenerek geçici olarak faaliyetten men edilmiştir.

Aynı protokol kapsamında;

Baz yağ üretimi yapan 122 firmadan Polis Sorumluluk bölgesinde faaliyette bulunan 57 tanesi denetlenmiş,

Lisanslı ve lisanssız Depolama faaliyeti yürüten 97 firmadan Polis Sorumluluk bölgesinde faaliyette bulunan 51 tanesi denetlenmiş ve 2 tanesi mühürlenmiştir.

İhrakiye teslimi akaryakıt satışı yapan 42 firmadan Polis Sorumluluk bölgesinde faaliyette bulunan 35 firmanın denetimleri tamamlanmıştır.

2006 YILI DENETİMLERİ

2006 yılı içerisinde denetim faaliyetleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ile koordineli olarak artırılarak devam etmiştir. Emniyet Genel Müdürlüğümüz görevlilerince yapılan denetim faaliyetleri neticesinde;

Protokolün yenilenen şekli ile LPG sektöründe de denetimler yapılmış, gerçekleştirilen LPG istasyonlarının denetimleri neticesinde; 3514 LPG istasyonu denetlenmiş, 169 LPG istasyonu mühürlenerek faaliyetten men edilmiştir.

Tüm yurt genelinde lisansız ve kayıt dışı üretim yapan Biodizel üretici ve satıcılarına yönelik sürdürülen denetim ve operasyonlarda, 67 biodizel üretim tesisinin faaliyetleri durdurulmuştur.

Akaryakıt istasyonlarının denetimleri 2006 yılında da devam ettirilmiş, 1534 istasyona yönelik gerçekleştirilen denetimler neticesinde; 63 istasyon mühürlenmiş ve bu istasyonlardan 446 adet numune alınarak gerekli analizlerinin yaptırılması için TÜBİTAK, Marmara Araştırma Merkezine (MAM) gönderilmiştir.

Madeni Yağ Üretim Tesisleri ile Üretimlerinde Solvent Kullanan Firmalara yönelik gerçekleştirilen denetimler neticesinde, Üretiminde Solvent Kullanan 152 adet firmanın denetimi gerçekleştirilmiş, 24 adet Madeni Yağ Üretim Tesisinin denetimi neticesinde, 14 Madeni Yağ Üretim Tesis mühürlenerek faaliyetleri durdurulmuştur.  

İhrakiye Akaryakıt Satışı faaliyeti yürüten 35 firmanın denetimi neticesinde ise, 2 firmanın faaliyetlerine son verilmiştir.

Akaryakıt taşımasında kullanılan araçların denetimleri 2006 yılında da devam ettirilmiş, denetimi gerçekleştirilen 174 adet kara tankerinin 25 tanesi mühürlenmiş ve bu araçlardan 57 adet numune alınarak gerekli analizlerinin yaptırılması için TÜBİTAK, Marmara Araştırma Merkezine (MAM) gönderilmiştir

Ayrıca 29 Ağustos 2006 tarihinde, Depolama Lisanslı firmalara yönelik ve eş zamanlı olarak 30 ilimizde ve 57 ayrı noktada denetimler gerçekleştirilmiştir.

GERÇEKLEŞTİRİLEN EĞİTİM FAALİYETLERİ

Akaryakıt kaçakçılığı ile daha etkin bir şekilde mücadele edebilmek, personelimizin bilgilerini tazelemek ve yeni gelişmeler ile ilgili son bilgileri aktarmak amacıyla, 19 - 30 Eylül 2005 tarihleri arasında Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığımız bünyesinde personelimize “Kaçakçılık Suçları Soruşturma Teknikleri Eğitim Programı” düzenlenmiş, çeşitli kurum ve kuruluşlardan konusunda uzman 19 eğitimci bu kursta eğitim vermiştir.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) ile sürdürülen görüşme ve yazışmalar neticesinde; 250 personelimize TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezinde düzenlenen kurslar ile tanktan numune alma ve Petrol Piyasası Mevzuatı eğitimi ile 01.01.2007 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Ulusal Marker Uygulaması ile ilgili bilgilendirme ve  verilmiş, bu eğitim sonunda eğitime katılan tüm personelimize denetimlerde kullanmak üzere “Petrol Piyasası Denetçi Kimlik Kartı” düzenlenmiştir.

11-16 Mart 2007 tarihinde ise Antalya-Lara’da “Akaryakıt Kaçakçılığı ve Soruşturma Teknikleri” konulu bir seminer düzenlenmiştir. Bahse konu seminer programına İl Emniyet Müdürlüklerimizde, akaryakıt kaçakçılığı soruşturmalarını yürütmekle görevli ve bu sektörde faaliyet gösteren firmaların denetimlerini gerçekleştiren 254 personelimiz katılmıştır. Seminer süresince kendilerine karşılaşılan aksaklıklar ve gelişmeler ile ilgili bilgiler aktarılmıştır. Ayrıca ulusal marker tespit cihazlarının kullanıma ilişkin bilgiler verilmiş, ulusal marker tespit cihazlarının birimlerimize dağıtımı gerçekleştirilmiştir.

YAKALAMALAR

Emniyet Genel Müdürlüğümüzce gerçekleştirilen yakalamalardan da görüleceği üzere; 2006 yılımda gerek olay-sanık ve gerekse yakalama miktarları bakımından ciddi oranlarda bir artış gözlenmektedir.

2007 yılının verilerine ilave olarak, Mersin Emniyet Müdürlüğümüzün yapmış olduğu bir operasyonda 3 700 ton akaryakıtın yasadışı yollarla iç piyasada satıldığı tespit edilmiş, konu ile ilgili hukuki işlemler başlatılmıştır.

Bu artışın altıda, Akaryakıt Kaçakçılığı ile ilgili düzenlenen kurs ve seminerlerle personelimizin artan bilgilerinin, imzalanan protokolle Genel Müdürlüğümüzün mücadeleci gücünü artıran imkanların rolü büyüktür.

Ancak kaçak akaryakıtla mücadelede gelinen noktayı sadece yakalanan kaçak akaryakıt miktarlarıyla birlikte, sektöre ve ülkemiz ekonomisine sağladığı katkılarla değerlendirmek gerekir. 

PET-DER in 2006 yılında yayınladığı raporunda yapmış olduğu kıyaslamada, 2006 yılının ilk altı aylık döneminde resmi ve kayıtlı motorin tüketimi, 2005 yılı aynı dönem tüketimine göre %9 artarak yaklaşık 6,6 milyon metreküpe ulaştığı ifade edilmiştir.

Aşağıdaki tabloda da Emniyet Genel Müdürlüğümüz görevlilerince gerçekleştirilen akaryakıt yakalamalarının yıllara göre dağılımı görülmektedir. 2006 ve 2007 yıllarında gözlenen yakalama miktarlarındaki artış personelimizin bu kaçakçılık türüne yönelik bilgilerinin artırılmış olmasının ve EPDK ile imzalanan protokol ile  kendilerine sağlanılan imkanların büyük etkisinin olduğu değerlendirilmektedir.

2003                       263                              516                              1.254.128

2004                       231                              399                              2.907.612

2005                       419                              671                              2.168.553

2006                       572                              1002                            3.695.911

2007 / Ocak Şubat  125                              245                              1.267. 246 + 3.700.000

DEĞERLENDİRME

2007 Yılı içerisinde Akaryakıt Kaçakçılığı ile mücadeleyi kolaylaştırıcı ve teşvik edici bir takım gelişmeler olmuştur. Bunların en önemlisi, TÜBİTAK tarafından geliştirilen ‘Ulusal Marker’in 01.01.2007 yılından itibaren ithal edilen ve rafinerilerde üretilen akaryakıta eklenmeye başlanmasıdır.

 Ulusal marker uygulamasının amacı; İthal edilen ve ülkemizde üretilen akaryakıtın kaynağını tespit etmek ve ülkeye hangi yollardan ve nasıl girdiğini izlemektir.

Ulusal marker, akaryakıta; rafineri çıkışında, gümrük girişinde, sanayide yan ürün olarak veya diğer şekillerde üretilen akaryakıta ise ticari faaliyete konu edilmeden önce eklenecek ve akaryakıtın özelliklerini bozmayacak niteliği haiz bir kimyasal üründür. Ulusal marker; sadece Türkiye’de kullanılması için özel olarak üretilecek olup, taklit edilemeyecek, eklendiği akaryakıt içerisinde çıplak gözle görülemeyecek ve akaryakıtın rengini değiştirmeyecektir. TÜBİTAK tarafından üretilen ve “İŞARETR” adı verilen ürün, uygulamada ulusal marker olarak adlandırılmakta ve kullanılmaktadır.

2007 yılı içerisinde meydana gelen diğer bir değişiklik ise; 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanununda değişiklik ön gören 5576 Sayılı kanunla olmuştur. Söz konusu kanun ile, kaçak akaryakıt ile ilgili bilgi veren ve bu akaryakıtı yakalayan kamu görevlilerine ikramiye düzenlemesi getirmiştir. Bu gelişme bu suç türü ile mücadelede teşvik edici bir üstlenecek ve kolluk görevlilerine, bu kaçakçılık türüne yönelik ulaşması muhtemel bilgileri artıracaktır.

Ayrıca yine 5576 Sayılı Kanun ile, görevlilerimizin sık sık karşılaştıkları, yakalanan kaçak akaryakıtın tesliminde yaşanan sorunların giderilmesine yönelik bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenleme ile yakalanan tüm akaryakıtların İl Özel İdarelerine teslimi öngörülmüştür.

Bu suç türüne yönelik atılan tüm bu olumlu adımlar ve gelinen nokta itibariyle, artık Akaryakıt Kaçakçılığı ile mücadelede bir sistemin oluşturulduğunu ve bu sisteminde özellikle mücadeleci birimlerin işlerini kolaylaştırdığı söyleyebiliriz. Gerçekleştirilen bu yeni mücadele sistemi ile ülke ekonomisine milyarlarca dolar zarar veren bu kaçakçılığın ciddi oranlarda azalacağı değerlendirilmektedir.  

Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.