Yeni kurulan şirketlerin, istasyon açma iştahı ve öncelikle Anadolu’da yayılma stratejileri doğrultusunda günü kurtaran bayiler, Anadolu’da istasyon sayısının artması ve yeni kurulan şirketlerin de istasyon başı satışları dikkate alarak kilit noktalara yönelmesi sonrasında ekonomik açıdan da moral açısından da geriye düştü.

Bu ruh hali doğrultusunda gerçekleşen Trabzon toplantısı Anadolu bayisinin resmini net bir şekilde görmemizi sağladı.

PÜİS’in yıllar önceki toplantılarından alışık olduğumuz hareket ve heyecanı yıllar sonra bu toplantıda gördük. PÜİS’te hareket, ‘sesli’ bayi toplantılarıyla başlamıştı. Salonların dolup taştığı, Cumhurbaşkanlarının, Başbakanların, Siyasi Parti Liderlerinin, Bakanların koşa koşa gelip konuşmalar yaptığı PÜİS toplantıları, bu ‘sesli’ toplantılardan sonra gerçekleşti. Bayinin sorunlarını rahatlıkla dile getirdiği ve sendika yöneticilerinin sorunlara sahip çıktığı bir PÜİS gücüne güç katmış ve sonrasında siyasilerin, bürokratların çok ciddiye aldığı bir sivil toplum örgütü olmuştu.

Altını çizmemizde fayda var. PÜİS’te heyecan eksikliği sorunu hızla sona eriyor.

Promosyonda gelinen nokta

Trabzon Şube Başkanı Aytekin Çanakçıoğlu’nun promosyona yönelik verdiği örnek dikkat çekici;
‘Otobüs, minibüs, taksi sahiplerini geçtik, müşterileri bile promosyon istiyor’

Başkan ilave ediyor, ‘Ben 40 yıldır aynı fırından ekmek alıyorum. Promosyon olarak bir simit bile vermediler bana.’

Promosyonu bir bölüm bayiler bu denli eleştirirken, benim bizzat şahit olduğum bazı bayiler de, bayisi oldukları dağıtım şirketlerini promosyonda agresif olmadıkları için eleştiriyor. Bunu da PÜİS yönetimine hatırlatmak isterim.

1000 kişiye bir istasyon

Terme bayisi Zafer Güler harika bir konuşma yaptı. Terme’de 26 bin kişi yaşıyor. 26 tane de istasyon var. Bin kişiye bir istasyon düşüyor. Sanırım bu Türkiye hatta dünya rekorudur.

Neredeyse her 50 araca bir istasyon düşüyor Terme’de. Peki o zaman sormak lazım. Örneğin 26. istasyonu açan bayinin atıl yatırımı için sonradan kalkıp yorumlar yapması, ‘promosyona son’ demesi, sektördeki kar oranlarını eleştirmesi ne denli doğru olur? 25 istasyonun olduğu bir yere 26. istasyonu açmak ‘bile bile lades’ değil mi?

Hamsi mazot kokuyor

Samsunlu bayiler dertli. ‘Artık balık yemiyoruz. Balık mazot kokuyor’ diyorlar. Samsunlu bayiler, ÖTV’siz yakıt alan balıkçıların bu yakıtı piyasaya verdikleri, kendi araçlarında kullandıklarını iddia ediyorlar. ‘Balıkçılar disipline olmalı’ sözlerine Trabzon’da sık sık şahit olduk.

‘Ben Allah’a havale ettim’

Cem Yıldız, marker kurbanı. Önce markersiz yakıt sattığı iddia ediliyor. Bitlis gibi küçük bir yerde anında ‘damga’ yiyor. Elindeki ihaleleri kaybediyor. Çok ciddi maddi ve manevi kayıpları sonrasında daha önemlisi ‘itibarını’ kaybediyor. Bir ay sonra yakıtın markerli olduğu anlaşılıyor. Ama maddi ve manevi kayıpların dönüşü olmuyor. Şimdi bu bayi ne yapmalı? Yıldız düştüğü durumdan kendince tek çıkış yolunu bulmuş; ‘Benim bu hale düşmeme neden olanları Allah’a havale ettim.’

Katırlar tekrar yollarda

İran’dan atlarla, katırlarla taşınan petrol yeniden popüler olmuş. İddialara göre 20 binin üzerinde at sınırda kaçak akaryakıt taşıyor. O bölgede yer alan istasyonlar ne yapmalı sorusunun cevabını ben şahsen bulamadım. İran sinemasının ünlü yönetmenlerinden Bahman Ghobadi’nin ‘Sarhoş Atlar Zamanı’ adlı filmini seyretmenizi tavsiye ederim. Filmde, İranlı bir aile, babalarının ölümünden sonra zor şartlar altında yaşarken, kardeşlerden birinin acilen ameliyat olması gerekiyor. Aile bireyleri sınırda atlarla kaçak mal taşıyarak tedavi için gerekli parayı temin etmeye çalışıyor. O yakanın ruh haliyle bizim yakanın ruh hali aynı.

Cezalar bayinin hala gündeminde

Muhsin Alkan ‘Bayiler, idari para cezalarıyla maddi, akaryakıt kaçakçılığının kendisine mal edilmesi nedeniyle manevi açıdan zor günler geçiriyor. Bayilerin aleyhine bir durum söz konusu’ diyor. Toplantıda EPDK’nın kestiği cezaların hala bayinin aklında ve gündeminde olduğunu görüyoruz.

PÜİS ne yapmalı?

PÜİS’in 7.900 üyesi var. Ankara’da Genel Merkezi dışında 15 ilde Şubesi, 81 ilde Baştemsilciliği ve 850 ilçede Temsilciliği bulunuyor sendikanın. Ama aynı sendika 3 bölgeyi birleştirerek yaptığı toplantıda 100 kişi toplayabiliyor. Ben çok kalabalık toplantılar gördüm. Toplantının ruhu, heyecanı, katılımıdır. PÜİS’in adetsel rakamlara takılmayıp katılımcı üyelerle yola devama önem vermesinde fayda var. Trabzon’da çok heyecanlı, katılımcı bir resim vardı. Her dakikası dolu dolu geçti toplantının. 600-700 kilometre yoldan gelip toplantı sonrasında geri dönecek bayiler nedeniyle toplantıya zoraki olarak son verildi. İnanın 10 saat daha sürse bayiler pür dikkat toplantıya devam ederdi. Bunlar PÜİS’in geleceği açısından çok olumlu gelişmeler.

Anadolu’nun ajandası farklı

Akaryakıt sektörü Anadolu’da farklı, büyük şehirlerde farklı şekilleniyor, yapılanıyor. PÜİS’in bu gerçeği görmesi lazım. Trabzon’daki toplantının gündemi İstanbullu, Ankaralı, İzmirli bayi için ilgi çekici değil. Trabzon’da ‘İran’dan katırlarla taşınan petrol’ gündeme damgasını vurabilir. Ama İstanbul’da ‘Belediye vergileri veya elektrik faturaları’ daha çok ilgi çeker. PÜİS’in dağıtım şirketleriyle kavga etmeye çok meraklı bazı üyeleri var. Dağıtım şirketleriyle kavga etmek sadece sektöre zarar verir. Şirket-bayi ilişkisi et tırnak ilişkisine benzer. PÜİS toplantılarına dağıtım şirketleri temsilcilerinin de aktif olarak katılması şart.

Bravo Alkan ve ekibine

PÜİS iyi yolda. Bayiler sendikaya sahip çıkıyor. Trabzon’da yemek, toplantı, sohbet derken bayilerle sohbet etme fırsatı bulduk. PÜİS 7.900 bayi yerine, sorununa, sendikasına sahip çıkan 100 bayiyle daha büyük işler başarır. Alkan ve ekibini kutlamak lazım. PÜİS üyeleri sendikayı ileriye taşıyorlar. PÜİS, sektörümüzün olmazsa olmaz örgütlerinden biri. PÜİS’in dağıtım şirketleriyle el ele hareket etmesi lazım. Yoksa ‘ağalar’ ‘beyler’ ve ‘marabalar’ ruh hali kesinlikle doğru değil.

Ve İsmail Aytemiz…

Trabzon’a PÜİS Onursal Başkanı, bayilerin efsane lideri İsmail Aytemiz’le birlikte gittik. Yolda sektörel konuları değerlendirdiğimiz gibi, Akpet’i ve PÜİS’i de konuşma fırsatı bulduk. İsmail Aytemiz’e PÜİS üyelerinin ilgi ve sevgisi yıllar geçtikçe artıyor. Aytemiz’in PÜİS için anlamı neyse inanın PÜİS’in de efsane başkan için anlamı o…