|
Tüpraş Genel Müdür Yardımcısı Gürol Acar ile Tüpraş΄ın geçtiğimiz Kasım ayında piyasaya sürdüğü, bulutlanma noktası ve donma noktası iyileştirilmiş motorini konuştuk. Gürol Acar, mevzuat ve standartlarda bu yönde bir zorunluluk bulunmamasına rağmen, Tüpraş΄ın tamamen müşteri memnuniyetini sağlamaya yönelik olarak yaptığı bu uygulamayı Enerji Petrol Gaz΄a değerlendirdi.
Tüpraş, 20 Kasım΄dan itibaren, ΄Donmayan motorin" olarak ifade edilen yeni ürünü piyasaya sundu. Öncelikle bize dünyada ve ülkemizde motorin çeşitleri konusunda bilgi verir misiniz?
Motorin standartları açısından birden fazla türün olduğunu ifade etmek isterim. Biz bu bakımdan TS ve Avrupa Birliği standartları ile EPDK tarafından yürürlüğe koyulan Yönetmeliklere göre düzenlemelerimizi yapıyoruz. Yani Tüpraş olarak ürettiğimiz ürünlerin TS ve AB standartlarına uygun olmasına dikkat ediyoruz. Bu açıdan bakıldığında AB ve Türkiye΄de hali hazırda iki çeşit motorin kullanıldığını ve bu iki çeşidin farkının da içerdikleri kükürt oranı olduğunu söyleyebiliriz. Bildiğiniz gibi şu an akaryakıt istasyonlarının pompalarından bir kırsal motorin bir de "Euro Dizel" olarak tanımlanan motorin satılmaktadır.
Bu iki ürünün birbirinden ayrılan yönleri neler?
Bu ürünlerin temel farkı içerdikleri kükürt oranıdır. Kırsal motorin olarak tabir edilen ürün (Kükürt max.1000 ppm) tonda 1000 gr. kükürt içerirken, "Euro Dizel" olarak tabir edilen ürün ise (Kükürt max.10 ppm) tonda 10 gr. kükürt içermektedir. Kükürt içeriği açısından bu durum AB ülkelerinde de aynıdır. Ancak kullanım açısından baktığımızda Avrupa΄da kırsal motorinin sadece tarımsal araçlar ve iş makinelerinde kullanımına izin verilirken, ülkemizde yolcu ve yük taşıması yapan tüm dizel araçlar kırsal motorin kullanabilmektedir. Tüpraş kış dizeli üretimine 20 Kasım 2009 tarihinde ülkemizin soğuk kış koşullarında kullanılan dizel motor verimliliğini arttırabilmek için başlamıştır. Bu ürünün özelliği soğuk filtre tıkanma noktasının -25 0C ve altına Cloud Point, Bulutlanma Noktasının -10 0C ve altına düşürülmesidir. Motorinin içindeki wax bileşenlerinin kristallenmeye başladığı ilk sıcaklık olan CP-΄Cloud point΄ bulutlanma noktası ve CFPP noktası işlenen ham petrolün yapısı ile alakalıdır.
Laboratuvarda CFPP ve Bulutlanma Noktası değerlerini tespit amacıyla motorin numunesi soğutulmaya başlayınca ilk wax kristallerinin görülmeye başladığı nokta Bulutlanma Noktası olarak ifade edilir. Numune soğutulmaya devam edildiği takdirde kristaller oluşmaya devam eder, birbirlerine yapışarak boyutları büyür ve standartın öngördüğü filtre deliklerinden geçmemeye başlar. Bu sıcaklık da CFPP değeri olarak belirlenir. Yakıtın akışkanlığını kaybetmesi nedeniyle yakıt aracın filtresinden geçemez ve araç çalışmaz.
Motorindeki kükürt oranının yüksekliği ne tür sakıncalara yol açıyor?
Bildiğiniz gibi kükürt araçların eksozundan dışarı atılıyor. Tek başına çevre için önemli tehlike unsuru olmakla birlikte, kükürdün havadaki oksijenle birleşerek kükürt dioksit gazı ve sülfürik aside dönüşmesi çevre için asıl büyük tehlikeyi oluşturuyor. Zaman zaman asit yağmurları olarak yeryüzüne inen kükürt çevreye ve insana çok önemli zararlar veriyor. Bu nedenle 2009 yılından itibaren tüm AB ülkelerinde 1000 ppm kükürt içeren kırsal motorin karayolunda seyreden araçlara satışı yasaklanarak Türkiye΄nin sadece traktörlere ve iş makinelerine satışına onay var. Ülkemizde yıllık motorin tüketimi 13 milyon tonun üzerinde. Tüketimin çok büyük bir bölümü, vergi teşviki nedeniyle 1000 ppm kükürt içeren kırsal motorin. Bu da 13 bin ton kükürt anlamına geliyor. Oysa 10 ppm kükürt içeren motorin kullanılsaydı, havaya sadece 130 ton kükürt salınacaktı. Havayı kirletmek yerine, gübre sanayiinde ham madde olarak kullanılan bu kükürt, rafinerilerde ayrıştırılarak, ekonomiye kazandırabiliyor. Örneğin üzüm bağlarının ilaçlanmasında, gübre ve sülfürik asit üretiminde, bazı kuru besin maddelerinde küflenmeye karşı koruyucu olarak kullanılmaktadır.
Ülkemizde tüketicilerin yüksek kükürt içerikli motorini tüketmelerinin temel nedeni ise vergilendirme yüzünden oluşan fiyat farkıdır. Bu vergilendirme sistemi ile yüksek kükürt içerikli motorinin kullanımı maalesef teşvik edilmiş oluyor. Şöyle ki; şu anda düşük kükürtlü motorinin (Eurodizel) ÖTV΄si: 1,1545 TL/Lt, KDV΄si 0,2078 Tl/Lt, toplam vergi yükü ÖTV+KDV = 1,3623 Tl/Lt iken, yüksek kükürtlü motorinin (Kırsal Motorin) ÖTV΄si: 1,0845 TL/Lt, KDV΄si 0,1952 Tl/Lt toplam vergi yükü ÖTV+KDV= 1,2797 TL/Lt olarak uygulanmaktadır.
Tüpraş΄ın 20 Kasım΄da piyasaya sürdüğü yeni ürünün bu motorinlerden farkı nedir?
Bunu ifade etmeden önce ülkemizde piyasaya sunulan iki çeşit motorinin donma noktasının standartlar gereği -15 0C olduğunu belirtelim. Ancak bu standart İstanbul΄da, İzmir΄de sorun çıkartmazken kışın sert geçtiği Ankara, Eskişehir ve Erzurum gibi doğu illerimizde sorun çıkartabilmektedir. Aracın yakıtının donması nedeniyle araçların yollarda kaldığı basında sıkça yer almaktadır. Bu da CFPP değeri -15 0C΄a uygun olarak piyasaya verilen motorinin yeterli akışkanlık özelliğine sahip olmadığı sonucunu çıkarmaktadır.
Tüpraş olarak biz kış sezonunda piyasaya sunduğumuz "Euro Dizel" olarak tabir edilen düşük kükürtlü motorinin CFPP değerini -25 0C altına, Bulutlanma Noktasını -10 0C altına düşürdük. CFPP değerinin iyileştirilmesi yanında, Bulutlanma Noktasının da iyileştirilmesi gerekmektedir. CFPP değeri kimyasal kullanımı ile iyileştirilebilirken Bulutlanma Noktası kimyasal kullanımıyla değiştirilememektedir. Wax kristallerinin soğukta oluşmaya başlaması nedeniyle sıklıkla CFPP değerine ulaşmadan Bulutlanma Noktası uygun olmadığından motorin aracın yakıt filtresinden geçmemekte, sürücülerimiz araçlarını kullanamamaktadırlar. Bu nedenle kimyasal kullanımı ile CFPP değeri standart değerin altına düşürülen motorinlerde Bulutlanma Noktası uygun olmadığından araçların yolda kalmaları yaşanmaktadır.
Bu nedenle Tüpraş olarak sorunu nasıl giderebiliriz diyerek Motorinin CFPP değerini TS standart değeri olan -15 0C dan -25 0C a düşürürken, Bulutlanma Noktasının da - 10 0C΄ı geçmeyeceğini rafinerilerimizden yakıt alan dağıtım şirketleri ile paylaştık.
Tüpraş, üretiminin tamamını en çok 10 ppm kükürt içerecek ve akışkanlık özelliğini de iyileştirecek şekilde yapmıştır. CFPP ve Bulutlanma Noktası iyileştirmesi ünitelerimizde yapılmaktadır.
Yani bundan böyle piyasada ürün gamı olarak yine iki çeşit motorin olacak. Fakat kış sezonunda satılan euro dizel motorin (Tüpraş ürünü), akışkanlığını -25 0C΄ye kadar koruyabilecek. Dolayısıyla bu yeni ürün sonrası araç sahipleri soğuk bölgelerde yaşadıkları sorunlarla karşılaşmayacaklar. Ayrıca iklimsel olarak ihtiyaç duyulmayan bölgelerde de bu ürünün kullanılmasının hiçbir sakıncası yoktur. Çünkü sonuçta daha kaliteli bir üründür.
Standartlar ve mevzuatlar gereği Tüpraş΄ın böyle bir zorunluluğu yokken, Kış
Kış motorini uygulamasına neden ihtiyaç duyuldu?
Aslında bir zorunluluğumuz yok ve mali açıdan bize fazladan yük getirmektedir. Bilindiği gibi Tüpraş Euro V spesifikasyonlarında yakıt üretebilmek için yatırımlarını yapmış ve bu standartlarda ürün üretebilme kabiliyetine sahiptir. Ancak Kış Motorinini üretebilmek için normal üretim moduna göre daha maliyetli bir üretim operasyonunun yapılması gerekmektedir. Bu ürünün maliyeti, normal motorin üretim maliyetine göre ton başına 10-15 $ daha fazladır. Ancak biz şirket olarak bu maliyeti üstlenerek kış motorinini aynı fiyattan piyasaya sunuyoruz.
Bu ürünü üreterek aynı fiyattan piyasaya sürmemizin nedeni tamamen müşteri memnuniyeti doğrultusunda, çok soğuk bölgelerde olası yakıt donma olaylarının yaşanmamasını sağlamak amaçlıdır. Hatırlarsınız geçmiş yıllarda yolların kenarına çekilmiş kamyonların yakıt depolarını sürücüleri alttan ısıtarak, akışkanlığını artırmaya çalışırlardı. Şu anda düşük kükürtlü motorin -25 dereceye kadar dayanıklıdır. Bu motorine biz “donmayan motorin” adını verdik.
www.petroturk.com | 
