15:53 | 25.Ocak.2023
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın
başladığı ilk günlerden bu yana birçok ülke, Moskova’ya çok farklı alanlarda
karşı hamleler yaptı. Bunların başında gelenlerden biri de hiç şüphesiz
Rusya’yı kıskaca almaya çalışan ekonomik adımlardı. Ambargolar, Rusya΄nın
petrol ve gaz ithalatını dibe indirmek için peş peşe geldi. Peki, Moskova
bundan nasıl etkileniyor?
Dünyanın gerek ekonomik gerek
askeri gerekse de siyasi açıdan en önemli merkezlerinden biri olan Rusya, Ukrayna ile
savaşın devam ettiği 12 aylık süreçte neredeyse her gün biraz daha zorlanıyor.
Savaşın başladığı ilk günlerden
bu yana birçok ülke, Moskova’ya karşı siyasi ve ekonomik hamleler yaptı. Savaşı
engellemek ve Rusya’nın gelirlerini kısmak için özellikle de petrol ve
gaz ithalatlarına son verecek veya kısıtlayacak ambargolar peş peşe uygulandı.
Avrupa’nın yaptırımları: İki ucu
keskin bıçak
Süreç içerisinde en önemli dönüm
noktalarından biri Rusya’dan ithal edilen enerjide yapılacak
değişiklikti. ABD ve İngiltere gibi
ülkelerin bu konudaki baskısına kimi Avrupa ülkeleri ilk başlarda direnmeye
çalışsa da bir süre sonra onlar da çoğunluğa ayak uydurmak zorunda kaldı. Bu
arada Rusya’dan boru gazı akışı büyük oranda azaldı.
Fakat ekonomisi büyük ölçüde
kendi enerji sektörüne
bağımlı olan Rusya, Avrupa için de enerjide önemli bir ihracat merkezi. Bu
yüzden bu ambargolar her ne kadar Moskova için
zorlayıcı olsa da Batı için de kesinti kararlarını almak kolay olmadı.
Hangi yaptırımlar uygulanıyor?
ABD, Mart 2022΄de Rus petrolünün
ithalatını durdurduğunu duyurmuştu. İngiltere de 5 Aralık΄tan itibaren geçerli
olmak üzere Rus ham petrolü ve rafine edilmiş ürünlerin ithalatını
yasakladığını ilan etmişti.
AB tarafından
aralık ayında onaylanan bir petrol fiyatı üst sınırı kararıyla Rus petrolünde
varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulanmasında anlaşıldı. Amaç,
Rusya’nın bir varil ham petrol için 60 dolardan fazla almasını önlemekti.
Sadece petrol ile sınır
kalınmadı. Rusya΄nın gaz sektörü de hedef alındı. AB, Mart ayında Rusya΄dan gaz
ithalatını bir yıl içinde üçte iki oranında azaltacağını belirtti. İngiltere
sadece küçük miktarlarda Rus gazı ithal etse de şimdi buna tamamen son verdi.
Tüm bunların ardından AB ülkeleri
için deniz yoluyla getirilen LNG başlıca tercih oldu. Bu noktada ABD en önemli
ihracatçı pozisyonunda.
Moskova’nın günlük kaybı 175
milyon dolar
AB, aralık ayının başında Rus
petrolünün deniz yoluyla ithalatını yasakladığından beri uluslararası
piyasalarda petrol fiyatı önemli ölçüde düştü.
Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi΄nin
(CREA) yaptığı bir araştırmaya göre, Moskova önlemler nedeniyle fosil yakıt ihracatından
günde yaklaşık 175 milyon dolar kaybediyor.
Petrol yaptırımlarının yanı sıra
Batılı ülkeler Rusya ile ticareti zorlaştırmak amacıyla da çeşitli
kararlar aldı. Örneğin büyük Rus bankaları, finansal mesajlaşma sistemi
Swift΄ten çıkarıldı.
Rus gazı Avrupa için hala önemli
Rusya΄dan gaz ithalatını
azaltmak, birçok Avrupa ülkesi için büyük zorlukları da beraberinde getirdi.
Kıta, gazının büyük bir kısmını çoğunluğu Rusya΄dan geçen boru hatları
aracılığıyla alıyor.
2021΄de Rusya, AB ülkelerinin
doğal gazının yüzde 40΄ını sağlıyordu ve Almanya en
büyük ithalatçı idi. Ardından İtalya ve Hollanda geliyordu.
AB rakamlarına göre bu rakamlar ağustos 2022΄ye kadar yaklaşık yüzde 17΄ye
kadar düştü.
“Belirsizlik daha geniş bir hal
alabilir”
Peki, uygulanan ambargolar bundan
sonra enerji piyasasını nasıl etkileyecek? Bu etki 2023 yılına nasıl
yansıyacak? Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Direktörü
Doç. Dr. Sohbet Karbuz, TRT Haber için değerlendirdi.
Batı΄nın Moskova’ya enerji
ambargoları yeni kararlarla artıyor. Karbuz, bu belirsizliğin piyasadaki
dalgalı yansımalarının daha da hızlanacağı görüşünde.
Karbuz, 2022 yılında petrol
piyasası gibi çok kompleks olan bir sisteme hükümet müdahaleleri ve ambargolar
ile yeni belirsizlik katmanları eklendiğinden bahsediyor.
“Batı bloku ve Rusya arasındaki
karşılıklı hamleler, deniz yoluyla sevk edilen Rus ham petrolüne uygulanan
ambargo ile 2022 yılında şahit olduğumuz ticaret akışlarındaki
değişimler bu yıl daha hızlanacak” görüşünde Karbuz.
“En büyük alıcı ironik olarak
Avrupa”
Rusya ise bu hamlelere karşı ham
petrol ihracatı için yeni yollar deniyor. Karbuz’un değindiği önemli bir nokta
ise Avrupa’nın yine Rus petrolünün dolaylı yoldan olsa da en büyük alıcısı
olması.
“Fiyat tavanı ve ambargo
nedeniyle Rusya’nın ham petrol ihracatını devam ettirmek için büyük iskontolar
yaptığını görüyoruz. Çin ve Hindistan gibi
Asya ülkelerine satılan Rus ham petrol miktarında çok ciddi artışlar var.
Rus ham petrolünü işleyip
Avrupa’ya satan Hindistan gibi ülkelerde de ciddi petrol ürünlerinde ihracatta
artışlar kaydediliyor. En büyük alıcı ise ironik olarak Avrupa.”
Arz-talep dengesi değişiyor
Batı ve Rusya’nın karşılıklı
enerji hamleleri tüm dünyada yeni bir değişime de sebep oluyor. Arz ve talep
dengesinin değiştiğine dikkati çeken Karbuz, sözlerini şöyle tamamlıyor:
“Diğer yandan Ural petrolü artık
Avrupa rafinaj ekonomisini yansıtmadığından piyasadaki fiyat dengeleri ve
fiyat keşif süreci
etkilenmiş oldu. Tüm bunlar haliyle petrol piyasasında yapısal bir değişime yol
açıyor.
AB ambargosunun ve fiyat tavan
sınırının Rusya΄nın petrol üretimi ve ihracatı üzerindeki etkisini aslında Rus
petrol ürünlerine uygulanacak ambargonun 5 Şubat΄ta yürürlüğe girdiği 2023
yılının birinci çeyreğinin sonuna doğru göreceğiz.”
Kaynak trthaber.com / Benginurİkbal
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 18 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |