14:41 | 26.Ocak.2023
AB’nin Rusya’dan ithal dizele 5
Şubat’ta uygulamaya başlayacağı ambargonun kısa süreli darboğazlar getirmesi ve
küresel dizel rotalarında önemli değişikliklere neden olması bekleniyor. AB’nin
dizel ithalatını başta Ortadoğu, Hindistan ve ABD’den yapmaya çalışacağı,
Türkiye’nin de Rus dizelini iç pazarda kullanıp kendi ürettiği dizeli AB’ye
daha yüksek fiyatlarla satabileceği belirtiliyor.
Kamyon, otobüs, gemi ve trenlerde kullanılan, inşaat, imalat
ve tarım makinelerinde de en önemli yakıt olan dizel küresel ekonomi
için en önemli yakıtlardan biri. Doğalgaz fiyatlarında geçtiğimiz yıllara göre
yaşanan artışlar bazı yerlerde elektrik üretiminde de dizel kullanılmasıyla
sonuçlanıyor. Küresel enerji piyasalarındaki darboğazlar 2023 yılında da devam
ederken, analistler Avrupa Birliği’nin Rusya’dan gelecek petrol ürünlerine
ambargolara başlamasıyla birlikte ve diğer ülkelerde yeni bir dizel darboğazı
yaşanabileceği görüşünde. Bu durum petrol piyasalarında ve pompa fiyatlarında
yeni fiyat yükselişleri getirebilir ve küresel dizel piyasasında rotaları da
yeniden çizebilir. Bazı analizlerde Türkiye’nin de AB’ye dizel ihracatını
artırabileceği
belirtiliyor.
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri şubat ayından itibaren Rusya’nın sadece petrolüne
değil rafine edilmiş dizel gibi yakıtlarına da ambargo uygulamaya hazırlanıyor.
DOĞALGAZDAN SONRA DİZEL DARBOĞAZI
Ekonomim.com΄un haberine göre, uzmanlar bu ambargoların 2022 yılında
doğalgaz darboğazı yaşayan birliğin 2023 yılında bir dizel darboğazı yaşamasına
neden olabileceği görüşünde. Bernstein analistleri bir müşteri notunda AB’nin
Rus petrol ürünlerine ambargosunun 5 Şubat’ta devreye girmesiyle
“dizel pazarlarında durumun sıkılaşacağı” görüşünde. Flex LNG CEO’su Oeystein
Kalleklev dün Twitter’dan yaptığı açıklamada “2022 Avrupa’da doğalgaz darboğazı
yılıydı. 2023 de dizel darboğazı yılı mı olacak?” ifadeleriyle bu endişelere
dikkat çekiyor.
AB, dizel konusunda dışa bağımlılığı dünya genelinde en yüksek olan
ekonomik bölge. Her yıl yaklaşık 500 milyon varil dizel AB’ye gemilerle gidiyor
ve Vortexa Ltd. verilerine göre normalde bu dizelin yarısı Rus limanlarından
yükleniyor. AB 2022’de Rusya’dan 220 milyon varil dizel ürün ithal etti. Birlik
Gulf News’de yer alan habere göre 600 bin varil/gün dizel ithalatını Rusya
yerine başka kaynaklardan bulmak zorunda ve Rusya da dizeli için yeni alıcılar
bulmak durumunda kalacak.
Yeni rotalar çizelse de danışmanlık şirketi Energy Aspects Rusya’nın dizel
ihracatının sadece üçte birine alıcı bulacağını, kalan hacmin ise küresel
pazara ulaşamayacağı görüşünde.
Rus petrolün ambargo ve tavan fiyat uygulaması yürürlüğe girdi
RUSYA SAVAŞA RAĞMEN AB’NİN EN BÜYÜK DİZEL TEDARİKÇİSİ
Rusya’dan ithal edilecek dizel gibi rafine petrol ürünlerine de tavan
fiyat uygulaması 5 Şubat itibariyle başlıyor. Markets.com’da yer alan verilere
göre 2022 yılında Ukrayna Savaşı’na rağmen Rusya AB’nin ve İngiltere’nin en
büyük dizel tedarikçisi olmaya devam etti. Suudi Arabistan, Hindistan, ABD,
Birleşik Arap Emirlikleri birliğin ve İngiltere’nin diğer en büyük dizel
tedarikçileri.
ABD RAFİNERİLERİNDEKİ BAKIMLAR DA DİZEL PİYASASINI SIKILAŞTIRACAK
Küresel dizel piyasasında arz yanlı bir endişe de Avrupa’nın Rus
petrolyum ürünlerine ambargolarına paralel ABD’de çok sayıda rafinerine mayıs
ayı sonuna kadar devam edecek olan bakım planlamaları. Reuters ve rafine zekası
şirketi IIR Energy verilerine göre en az 15 ABD rafinerisi mayıs ayı sonuna
kadar iki ila 11 hafta boyunca bakım için üretime ara verecek. Şubat ortası
itibariyle ABD rafinerilierinin toplam kapasitesi bakımlardan son beş yıl
ortalamalarının iki katı düzeyde etkilenecek ve toplam üretim yaklaşık 1,4
milyon varil düşüş kaydedecek. Avrupa’da da bazı rafinerilerde bakım için
üretimler aksayacak. Ayrıca daha önce Rus petrolünü boru hattı ile almakta olan
Almanya’nın doğusundaki iki petrol rafinerisinin yakıt üretimi de azalacak.
Fransa’da ise sezonluk bakım çalışmalarının yanı sıra rafineri işçilerinin
yeniden bir greve gitmesi de kıtanın dizel arzına yönelik bir endişe olarak
görülüyor.
TÜRKİYE DE ÖNEMLİ ROL OYNAYABİLİR
Bloomberg’de yer alan bir analize göre birlik lokasyon nedeniyle
Ortadoğu’dan alımlarını yükseltmeye odaklanacak. Türkiye de analizde potansiyel
aracı ülkelerden biri olarak görülüyor ve analizde “AB’nin bir parçası olmayan
Türkiye Rusya’dan büyük hacimlerde dizel ithal edebilir - hali hazırda dizel
ithalatı var - ve bunu yurtiçi pazarda kullanabilir. Kendi rafinerilerinde
yaptığı dizel ise AB’ye muhtemelen daha da yüksek fiyatlardan satılabilir”
değerlendirmesi yapılıyor. ABD’li enerji şirketi Exxon bu ay Teksas,
Beaumont rafinerisinin 2 milyar dolar yatırımla genişletilmesi için çalışmalara
başladı. Irak’ın Karbala petrol rafinerisi de mart ayında üretime başlıyor.
Kuveyt’in az-Zour rafinerisinin de ikinci çeyrekte günde 615 bin varil işleme
kapasitesiyle faaliyetlerine başlaması bekleniyor. Almanya kısa bir süre önce
Birleşik Arap Emirlikleri’nin ulusal petrol şirketiyle bir tedarik anlaşması
yaptı.
ÇİN’İN DİZEL İHRACATI HIZLA ARTIYOR, AÇIĞI KAPATABİLİR
Çin’in dizel ihracatının gelişmelere paralel son aylarda kayda değer
oranlarda arttığı belirtiliyor. Wood Mackenzie Ltd. Araştırma Direktörü Mark
Williams “Çin’in politikası kritik önemde ve rafineri kapasite fazlası var”
diyor. Yakıt ihracat kotalarını da yükselten Çin Williams’a göre yılın ilk
yarısında 400 bin ila 600 bin varil dizel tipi yakıt ihraç edebilir. Ancak Çin
doğrudan AB’ye değil, Asya’daki diğer bölgelere tedarik sağlıyor. Fakat bu
durum küresel dizel arzını rahatlatarak AB’ye gidecek dizeli artırabilir.
HİNDİSTAN, RUS PETROLÜNÜ RAFİNE EDİP AB’YE DİZEL OLARAK GÖNDERİYOR
Rus yakıtlarından bağımsızlaşmaya çalışan AB’nin Hindistan’dan dizel
ithalatının artmakta olduğu belirtiliyor. Suudi Arabistan’dan dizel ithalatının
da arttığı aktarılıyor. Gulf News’de yer alan habere göre Rusya’nın ham
petrolüne uygulanan yaptırımlara katılmayan Hindistan, aldığı Rus petrolünü
rafine ederek birliğe dizel gönderimlerini artırıyor. Danışmanlık şirketi
Oilytics’in kurucusu Keshav Lohiya, Gulf News’e yaptığı açıklamada
yaptırımların çok büyük bir lojistik zorluk yaratacağını, ancak
piyasaların panik halinden ziyade rotaların yeniden oluşmasıyla nispeten
dirençli olduğunu aktarıyor.
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 19 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |