18:20
| 01.Mart.2023
Rusya-Ukrayna
Savaşı΄nda bir yıl geride kalırken Batılı devletlerin Rus petrol ihracatına
yönelik yaptırım, kısıtlama ve tavan fiyat uygulamalarıyla daha da derinleşen
enerji krizi petrol piyasasında kartların yeniden dağıtılmasına yol açtı.
COVID-19 salgını sonrası arz ve
tedarik sıkıntılarının baş gösterdiği, küresel ekonomilerin yüksek enflasyonla
mücadele ettiği bir dönemde patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı sonucunda, petrol piyasası
çalkantılı bir dönem içine girdi.
Rusya΄nın savaş gelirini
baltalamak isteyen Batılı ülkeler, dünyanın ikinci en büyük petrol üreticisi
Rusya΄nın petrol ve gaz ihracatını ağır ekonomik yaptırımlara maruz bıraktı.
Batı ülkelerinin Rusya΄ya yönelik
yaptırımları ve Rusya΄dan gelecek karşı adımların küresel arz tedarikini
sekteye uğratacağı endişeleri küresel petrol piyasalarını tedirgin ederken, bu
durum petrol fiyatlarının rekor seviyelere ulaşmasına neden oldu.
Uluslararası referans olarak
kabul edilen Brent türü petrolün varil fiyatı geçen yıl 7 Mart΄ta 139,13 dolara
kadar çıktı ve Temmuz 2008΄den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Brent petrolün varil fiyatı,
savaşın başlamasından önceki gün olan 23 Şubat 2022΄de ise en yüksek
98,71 dolar seviyesinden
işlem görmüştü.
Yaptırım kararları ve arz
endişeleri
Geçen yıl 24 Şubat΄ta başlayan
savaşta Rusya΄ya en büyük tepki Avrupa
Birliği (AB) ve G7 ülkelerinden geldi.
Rusya΄ya yönelik geniş bir
yelpazede yüzlerce yaptırımı uygulamaya koyan AB, 6. yaptırım paketi kapsamında
3 Haziran 2022΄de Rus ham petrolü ve petrol ürünlerine ambargo kararı aldı.
Geçiş sürecinin ardından AB ülkeleri Rusya΄dan deniz yoluyla ham petrol ithalatını
5 Aralık 2022΄de, rafine petrol ürünleri ithalatını da 5 Şubat΄ta durdurdu.
AB ülkeleri Rusya-Ukrayna
Savaşı΄nın başladığı şubat ayının hemen öncesinde, Ocak 2022΄de Rusya΄dan
günlük ortalama 2,4 milyon varil ham petrol ithal ederken, bu rakam ham petrol
yaptırımlarının devreye girdiği Aralık 2022΄de 1 milyon varile, ardından bu
yılın ocak ayında 600 bin varile kadar geriledi.
Ocak 2022΄de günlük 1,5 milyon
varil petrol olan petrol ürünleri ithalatı ise Aralık 2022΄de günlük 1,2 milyon
varil, ocak ayında ise yaklaşık günlük 700 bin varil oldu.
Moskova΄nın gelir akışı
üzerindeki baskıyı daha da artırmayı amaçlayan AB, G7 ülkeleriyle bu dönemde,
tavan fiyat uygulamasını da devreye aldı. Bu kapsamda, 5 Aralık 2022΄de
Rusya΄dan 3. ülkelere deniz yoluyla taşınan ham petrole varil başına 60 dolar
tavan fiyat uygulaması, 5 Şubat΄tan itibaren de dizel gibi
birinci sınıf Rus petrol ürünlerine varil başına 100 dolar, fuel-oil (sıvı
yakıt) gibi ürünlere de varil başına 45 dolar tavan fiyat getirildi.
Uluslararası Enerji Ajansı
(IEA), geçen ay yayımlanan petrol raporunda, AB yaptırımlarının Rusya΄nın
petrol endüstrisine kapsamlı bir etkisi olup olmayacağı konusunun henüz net
olmadığının altını çizerek, bu yılın ilk çeyreğinde yaklaşık 1 milyon varil
civarında Rus petrolünün yaptırımlar nedeniyle piyasadan çekileceği tahmininde
bulundu.
ABD΄nin ve Avrupa ülkelerinin
Rusya΄ya karşı açıkladığı ekonomik yaptırımlar sonrası Shell, bp, Totalenergies,
ExxonMobil, Eni ve Equinor gibi pek çok petrol devi peş peşe Rusya΄daki
yatırımlarından çekilme kararı aldı.
Çin ve Hindistan΄ın ağırlığı
artıyor
Batılı ülkelerin söz konusu
yaptırımları ve Rusya΄nın karşı adımları küresel petrol piyasasında ticaret rotalarında
da değişikliğe yol açtı.
AB, Rusya΄dan boşalan yeri Orta
Doğu, Batı Afrika, Norveç, Brezilya ve
Guyana gibi diğer petrol üretici ülkeleriyle yaptığı yeni ithalat
anlaşmalarıyla doldurmaya çalışırken, AB ülkeleri gibi geleneksel pazarlarını
kaybeden Rusya ise
petrol ihracatını başta Çin ve Hindistan olmak
üzere Asya pazarlarındaki ham petrol bağımlılığı yüksek ülkelere yönlendirdi.
IEA΄nın son yayımlanan aylık petrol
piyasası raporuna göre, Hindistan΄ın Rusya΄dan geçen yılki ham petrol ithalatı
günlük ortalama 900 bin varilken, ocakta tüm zamanların en yüksek seviyesi olan
1,6 milyon varile yükseldi. Çin ise geçen yıl günlük ortalama 1,9 milyon varil
ithal ederken, ocakta bu rakam 2,3 milyon varile kadar çıktı.
trthaber.com
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 18 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |