PETDER, 2010 Yılı Sektör Raporunu Yayınladı.....

2010 yılında, bir önceki yıla göre toplam motorin tüketimi % 2,4 arttı, toplam benzin tüketimi % 7,7 azaldı; otogaz LPG tüketimi % 8 arttı.

2010 yılında Benzinler, Motorinler ve LPG Otogaz’dan oluşan toplam otomotiv yakıtları tüketimi 2009 yılının aynı dönemine göre % 1,9 oranında artarak 18,4 milyon ton olarak gerçekleşti.

2010 yılında ülkemizdeki ticari ve sınai faaliyetlerin önemli bir göstergesi olan kırsal motorin tüketimi bir önceki yılın aynı dönemine göre % 4,6 azaldı. Kırsal motorindeki bu gerilemenin en önemli nedeni 10 numara yağ adı altında devam eden faaliyetler oldu. Motorin (düşük kükürtlü) tüketimi ise geçtiğimiz yıllardaki artışını 2010 yılında da devam ettirerek bir önceki yıla göre % 23 artarak 4,9 milyon m³’e ulaştı. Motorin türleri toplam tüketimi (motorin ve kırsal motorin) 2009 yılına göre % 2,4 oranında artarak  2010 yılında yaklaşık 16 milyon m³ olarak gerçekleşti.

Toplam benzin tüketimi 2010 yılında, 2009 yılına göre % 7,7 oranında azalarak yaklaşık 2,1 milyon ton (2,7 milyon m³) oldu. Daha düşük ÖTV tutarı nedeniyle benzinden artan bir pay alan Otogaz LPG tüketimi aynı dönemde yaklaşık % 8 oranında artarak 2,5 milyon tona ulaştı.

2010 yılında doğalgaz kullanımının daha da artması ve yaygınlaşmasıyla fuel oil ve kalyak türleri tüketimi bir önceki yıla göre % 44 oranında azalarak 1,1 milyon ton oldu.  

Kırsal motorinin yanısıra ekonomik büyüme ve sınai üretim ile ilişkili bir başka önemli gösterge olan yağlama yağları tüketimi % 15 oranında artarak 416 bin ton’a ulaştı

2010 yılında 10 numara yağ ve benzeri hileli akaryakıt faaliyetleri sonucunda oluşan vergi kaybı 1,5 Milyar TL düzeyine ulaştı.  Bu tür faaliyetler büyük vergi kaybının yanı sıra,  haksız rekabet yaratmaya,  araç motorlarına ve çevre/ insan sağlığına telafisi imkansız zararlar vermeye devam ediyor.

10 numara yağ sorunu bu yılda akaryakıt sektörünün en önemli sorunlarından biri olarak gündemdeki yerini korudu. Ticari ve sınai faaliyetlerin önemli bir göstergesi olan kırsal motorin tüketimindeki % 4,6 düzeyindeki gerileme, kriz sonrası büyüyen ekonomi ve sınai gelişme verileri ile önemli bir uyuşmazlık göstergesi olarak dikkat çekti. 10 numara yağ adı altında yapılan hileli akaryakıt satış faaliyetlerinin büyüklüğünün neden olduğu bu durum   raporda farklı verilere (kırsal motorin tüketiminde gerileme, yağlama yağları ithalatında büyük artış ve araç parkının büyümesi,..,vb.) dayanılarak analiz edilmiştir. Bu analizler 10 numara yağ konusunun neden olduğu vergi kaybının 1,5 milyar TL/yıl düzeyinde olduğunu göstermektedir.  

Atık madeni ve bitkisel yağların, yağlama yağları ve baz yağların ve diğer kaçak akaryakıtların (motorin, solvent,...,vb.) karışımları şeklinde oluşan bu tür hileli akaryakıt sorunlarının çözümü; motorin ile baz yağ / yağlama yağları, müstahzarları arasındaki ÖTV farkının giderilmesi ile mümkün olabilecektir.

Akaryakıt ve LPG sektörlerinden sağlanan dolaylı vergi gelirleri 2010 yılında yaklaşık %17 artarak 42 Milyar TL’ye ulaştı.

Toplam akaryakıt tüketiminin (benzinler, motorinler ve fuel oiller) % 3,9 azalmasına rağmen 1 Ocak 2010 tarih itibarı ile ÖTV tutarının artırılması ve artan petrol fiyatlarının KDV matrahını yükseltmesi nedenleriyle 2010 yılında akaryakıt tüketiminden sağlanan dolaylı vergiler (KDV ve ÖTV) bir önceki yıla göre % 20 oranında artarak 35 milyar TL’ye ulaşmıştır.  LPG tüketiminden sağlanan dolaylı vergi gelirleri ile birlikte petrol ve LPG sektörlerinin sağladığı dolaylı vergiler 2010 yılında  % 17 artarak 42 Milyar TL’ye ulaştığı hesaplanmaktadır.

2010 yılında Türkiye motorinde dünyanın en yüksek vergi uygulayan ülkelerinden biri olmaya devam etmiş, benzinde ise dünyanın en yüksek vergi uygulayan ülkesi konumunu sürdürmüştür. Dolaylı vergilerin pompa fiyatı içindeki payı benzinde ortalama % 67, motorinde % 57 olarak, önceki yıllara göre önemli bir farklılık göstermezken, özellikle artan petrol fiyatları ve yıl başındaki ÖTV düzenlemesi, toplam dolaylı vergi gelirlerinin azalan akaryakıt tüketimine rağmen, % 17 düzeyinde artmasına neden olmuştur.  

Dünya petrol piyasalarında son aylarda artış eğilimine giren petrol fiyatları ve döviz kurlarındaki hareketlenme benzin ve motorin pompa fiyatları üzerinde yoğunlaşan önemli tartışmalara neden olmuştur.

2010 yılında dünya piyasalarında petrol fiyatları bir önceki yıla göre % 28,4 artarak, yıl ortalaması 79,6 $/varil olmuştur. Raporun hazırlandığı dönemde  varil fiyatı 100 $’ın  üzerine çıkan petrol fiyatları nedeni ile uluslararası piyasalarda benzin ve motorin fiyatları da artarak 880 $/ton seviyelerine çıkmıştır.  Artan petrol fiyatları, yüksek vergiler ile birlikte kamu oyunda pompa fiyatları üzerinde önemli tartışmaların ve Avrupa – Türkiye pompa fiyatlarının karşılaştırılmasına neden olmuştur. Rapor, petrol piyasası kanununda en yakın erişilebilir piyasalar olarak kabul edilen dört Akdeniz ülkesi (İtalya, İspanya, Fransa, Yunanistan ) ile Türkiye’deki vergisiz pompa fiyatlarının uyumlu olduğunu göstermektedir. 2010 yılında benzin pompa fiyatlarının % 90.5’ini ürün bedeli ve vergiler oluştururken, tüm dağıtım ve bayi sektörünün masraf ve kar paylarının karşılandığı geriye kalan % 9,5’lik brüt kısmında son dört yıl içinde TL bazında, artan enflasyona rağmen artmadığı ve yıl ortalaması olarak sabit kaldığı görülmektedir.

Raporu bilgisayarınıza indirmek için

Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.